Ten artykuł jest dla instalatorów, projektantów, inwestorów i użytkowników, którzy chcą uniknąć kosztownych napraw i wydłużyć żywotność swoich instalacji grzewczych i chłodniczych.

Skąd się bierze powietrze w instalacji?

Powietrze trafia do instalacji na kilka sposobów:

• Dostaje się do instalacji podczas napełniania jej czynnikiem: wodą lub mieszanką z glikolem.
• Pozostaje w układzie po nieprawidłowym odpowietrzeniu, podczas napełniania lub po jakichkolwiek czynnościach konserwacyjnych.
• Pojawia się, gdy naczynie wzbiorcze jest źle dobrane, zamontowane lub jest niskiej jakości i szybko traci ciśnienie wstępne. Efektem będzie trwałe lub tymczasowe podciśnienie w instalacji.
• Wnika przez dyfuzję na skutek podciśnienia w instalacji.
• Przedostaje się do instalacji przez odpowietrzniki i najsłabsze elementy tj. uszczelki, membrany słabej jakości, elementy i rury z tworzyw sztucznych, przewody elastyczne itp.
• Każde dopełnienie instalacji wprowadza „świeżą” porcję powietrza.

Warto wiedzieć, że powietrze, czyli głównie azot i tlen jest obecne w wodzie i w innych czynnikach do napełniania instalacji grzewczych i chłodniczych. Woda używana do napełniania instalacji zawiera naturalnie rozpuszczone gazy: 18,5 mg/l azotu i 11,3 mg/l tlenu.

Podczas napełniania, czynnik wypełniający instalację wypycha powietrze. Przepływ turbulentny, który często towarzyszy procesowi napełniania, powoduje mieszanie się czynnika z powietrzem obecnym w instalacji. Skutkiem tego jest wzrost stężenia azotu i tlenu. Niedoskonały układ odpowietrzający, brak odpowiednich odpowietrzników, sposób prowadzenia rurociągów, wiele obejść i „zasyfonowań” układu, sprawią, że powietrze może zostać „uwięzione” w instalacji.

Jeżeli w instalacji nie są zastosowane urządzenia, które odgazowują wodę uzupełniającą, zawartość tlenu ponownie będzie wzrastać przy każdym uzupełnianiu i dopełnianiu instalacji.

Dlaczego teraz ten problem jest ważniejszy niż kiedyś?

Można by powiedzieć, że powietrze to taki „rozdmuchany” problem – tyle starych instalacji pracuje do dziś. Więc co takiego się zmieniło, że powinniśmy teraz poważnie potraktować ten problem? 

Zmiany w projektowaniu instalacji:
Kiedyś przeważały układy z wieloma pionami, które łatwo można było odpowietrzyć.
Zapewne niejeden Inżynier, pamięta „Wytyczne do projektowania instalacji centralnego ogrzewania COBRTI INSTAL” oraz normę PN-B-02420:1991 “Odpowietrzanie instalacji ogrzewań wodnych – Wymagania”

Dziś dominują poziome rozprowadzenia instalacji i niewielka liczba pionów. Odbiornikami coraz częściej są układy poziomych wężownic tj. ogrzewanie podłogowe czy maty kapilarne, które stanowią duże wyzwanie przy odpowietrzaniu.

Dlaczego usuwanie powietrza stało się trudniejsze?

Zgodnie z prawem Henry'ego, rozpuszczalność gazów w wodzie zależy od temperatury i ciśnienia.

Dawniej instalacje pracowały na stałych, wysokich parametrach temperaturowych.
Obecnie stosuje się niskotemperaturowe źródła ciepła tj. kotły kondensacyjne, pompy ciepła, a w wielu budynkach instalacje chłodnicze stają się standardem. Temperatura pracy instalacji zmienia się w zależności od temperatury zewnętrznej. Niższa temperatura pracy czynnika w instalacji powoduje, że powietrze występuje w formie rozpuszczonej w czynniku.
Stały wysoki parametr i powietrze w formie uwolnionych pęcherzyków to już przeszłość w bytowych instalacjach grzewczych. Automatyczne odpowietrzniki są w stanie usunąć jedynie powietrze w formie uwolnionej, dlatego w nowych instalacjach stają się nieskuteczne podczas eksploatacji.
 

Jaki widać, powietrze w instalacji to nie tylko wyimaginowany problem, ale wyzwanie wymagające świadomego podejścia i nowoczesnych rozwiązań technicznych.

Jak rozwiązać problem powietrza w instalacjach?

Zastosuj urządzenia, które zapewnią usunięcie powietrza podczas napełniania:
• Automatyczne odpowietrzniki
oraz urządzenia, które zapewnią skuteczną eliminację powietrza podczas eksploatacji instalacji:
• Separatory powietrza
• Cyklonowe odgazowywacze próżniowe
i zapewnią utrzymanie odpowiedniego nadciśnienia w instalacji
• Naczynia wzbiorcze
 

Co można zyskać, stosując odpowiednie urządzenia do usuwania powietrza?

• Wydłużyć żywotność elementów instalacji nawet dwukrotnie
• Zapobiec powstawaniu korozji w instalacji
• Ograniczyć awarie i naprawy
• Uzyskać projektowaną wydajność instalacji przez cały okres jej pracy (w zapowietrzonych instalacjach wydajność spada nawet o 10-25%)
• Uzyskać lepszą efektywność wymiany ciepła
• Niższe zużycie energii i niższe rachunki
• Komfort w pomieszczeniu dzięki równomiernemu rozkładowi czynnika w instalacji i redukcji hałasu.

Najczęściej zadawane pytania

Jak często należy odpowietrzać instalację grzewczą lub chłodniczą?

Instalację należy odpowietrzać po każdym napełnianiu lub dopełnianiu, a także po każdej ingerencji w układ. W przypadku nowych instalacji, odpowietrzanie należy wykonać kilkukrotnie w pierwszych tygodniach eksploatacji.

Jak rozpoznać, że instalacja zawiera zbyt dużo powietrza?

Charakterystyczne objawy to: szumy i bulgotanie w instalacji, nierównomierne ogrzewanie grzejników (zimne w górnej części), częste spadki ciśnienia wymagające dopełniania instalacji, oraz widoczne ślady korozji na elementach metalowych.

W kolejnych artykułach dowiesz się:

Jaką funkcję pełnią automatyczne odpowietrzniki w instalacji?

Kiedy skuteczne są separatory powietrza?

Kiedy stosować i jak dobrać cyklonowy odgazowywacz próżniowy?

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat powietrza i zanieczyszczeń w instalacji?